Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің Ақмешіт филиалы мен Qyzylorda телеарнасының бірлескен «Құнды жәдігер» жобасы аясында мамандар Сыр бойында өмір сүрген Сейітпенбет әулиенің мұрасын түгендеді.
Сейітпенбет әулие ел аузын­да Қорасан ата ата­лып кеткен әйгілі Әбді­­жә­лел бабтың отыз төр­тін­ші ұр­­пағы, ХVІІІ-ХІХ ғасыр­лар­да өмір сүрген атақ­ты дін қайраткері. Бала күнін­де Хиуа, Бұхарадағы медресе­­ден білім алады. Кейіннен Бағ­­дат, Мысыр, Шам, Мек­ке, Мәди­­не, Герат қалаларын аралап, ­талай ғұламаның алдын көрген деседі. Араб, парсы, түркі, қытай тілдеріне же­тік болған Сейітпенбет Ибн-Синаның дәрігерлік жазбаларына ден қойыпты. Түрлі шөптердің қасиеттерін игерген оны Кіші жүздегі Шөмекей руының Дөсек, Бекет, Қалам деген азаматтары өздеріне пір етіп көтереді. Содан бас­тап Түркістаннан Сыр өңі­ріне көшіп келген әулиеге Қа­лам би Қуаңдарияның сол жа­ғалауынан мешіт салып береді. Ел аузындағы де­рек­терге қарағанда бұл ме­шіт қазіргі Қармақшы ауданы Қуаңдария ауылы­ның аума­ғында болған көрі­неді. Сыр сүлейлерінің ішін­де ер Се­йіт­­пенбеттің есімін жырына қос­пағандар кемде-кем.
 Оның әулиелігі туралы аңыз, әңгімелер ел ішінде әлі де айтылады. Көне сорабы сақталған аңыздың бірінде Жәрімбет әулие, Марал ишан және Сейітпенбет үшеуі­нің сұхбат құрғаны баян­далады. Үш жүзге пір бол­ған Марал ишан әңгіме барысында:
– Әй, Сейітпенбет, жұрт сені «ер Сейітпенбет, әулие Сейітпенбет» деп атайды. Әулие болсаң айтшы, біз өл­генде қайда жерленеміз? – деп сұрапты. Сонда Се­йітпенбет ойланып тұрып:
– Мен білсем, Марал, сен ел жайлаған суы мол елді мекенде қаласың, Жәрімбет, саған өзің тұрған осы таудың басы бұйырар. Ал мен болсам қиян шөлге жайғасармын, – деп жауап беріпті.
Сейітпенбет бабаның осы айтқан көреген сөздері шындыққа айналады. Марал ишан Қармақшы ауданының шығысында, елге жақын қорымға жерленеді. Ал Жә­рімбет әулиенің мәңгілік ме­кені Қарақ тауының басы. Ер Сейітпенбет те өзі айтқан жерден орын алыпты.
Сейітпенбет әулиенің мө­рі жүзік тәрізді етіп жа­сал­ған. Құнды жәдігерде араб­ша «Сайд Мұхаммед бин Қо­жа­жан» деп жа­зылған. Ұр­пақ­тарының ай­туынша Ер Сейітпенбеттің күміс мө­рі ХІХ ғасырда Мек­ке қала­сында жасалған екен. Қазір тікелей ұрпағы Якуб Тұр­ма­новтың қолында сақ­талған.
Әулиеден қалған киелі қазан туралы да аңыз аз емес. Әулие кесенесіне кел­ген­дердің арасынан ойы бұ­зылып, қазанды кесене басынан алып кетпек болғандар кездесіпті. Бірақ жеме-жемге келгенде дәттері шыдамай қазанды тастай қашып, жарық түсіріпті. Бір ғажабы, сол жарық қазаннан бір тамшы су ақпайды. Қазір де кесене басына зияраттап барған адамдар киелі қазанға ас әзірлеп жүр.


​https://egemen.kz​​​