Өскен өңір Osken-onir.kz ақпараттық агенттігі
» » БАҚ-БЕРЕКЕМ, ҚҰТ МЕКЕНІМ – ӘЗ НАУЗЫР

БАҚ-БЕРЕКЕМ, ҚҰТ МЕКЕНІМ – ӘЗ НАУЗЫР


Күн мен түннің теңесіп, жаңа күннің келер басы – Наурыздың табалдырықты аттайтын сәтіне де санаулы күн қалды. Түбі бір түркі жұртының төл мейрамы Наурыз – ең алдымен қазақтың мәдени мұрасын ұлықтап, ұлттық құндылықтарымызды ерекше қадірлеудің жарқын айғағы.

әз Наурыз – алты ай қыс артынан жер-жаһанға жан бітіріп, тіршілік тынысын кеңітетін жарқын күн. Бұл күн – жаңарған табиғатпен бірге өміріміз, жан дүниеміз жаңғыратын, ой-ниетіміз бен жүрегіміз тазаратын сәт.  Әз Наурыз қытымыр қысты ығыстырып, жаңа күннің жарығы мен жылылық лебін ала келеді. Қысқы ақ шапанынан арылған Жер-Ана бусанып, көк басы қылтиып, артынша мал төлдеп, бар дүние жаңара бастайды. Осыған сәйкес адамдар да жаңа жылды ала келген таң шапағын ақ тілекпен қарсы алып, өткеніне салауат, бүгініне қанағат айтады. Іштей өткеніне есеп беріп, ары алдында тазарады, келер күнге жақсы тілек тілейді, себебі Наурызда айтылған барлық тілек қабыл болады деген наным бар. Ел ағалары араз ағайын мен өкпелі бауырларды дастарқан басында татуластырып, табыстырады.
Сондай-ақ бұл күні көңілінде кірбіңі барлар татуласады, адамдар бір-бірінің үйіне кіріп, құтты болсын айтады, бұлақ көзін ашады, алдын ала үйін, ауласын кір-қоқыстан тазартады. Наурызды «жыл басы» деп танығанымен, оның бар болмысын, философиясын жыл алмасумен шектемейді. Осы күндері дүниеге келген сәбилерге Наурызбай, Наурызгүл сынды есімдер беріледі. Ұлы Абай айтқандай: «...ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, той-тамаша қылады екен». Наурыз мейрамында әркім жылы шырай сезініп, сағынышты көрісулерімен, жалынды құшақтасуларымен жаңа жылды қарсы алады.
Наурыз көже – ұлттық тағам. Келер жылғы молшылықтың жоралғысы ретінде ол наурыз тойында әрбір шаңырақта міндетті түрде әзірленген. Халықтық дәстүр бойынша оған бидай, тары, сүр ет, бұршақ, су, тұз сияқты кем дегенде жеті түрлі азықтық заттар міндетті түрде қосылуы тиіс. Тақ санын сақтап, мұндай заттар көбейтіле береді. Соғымнан арнайы сақталған мүшелер, қазы, қарта, шұжық та қосылады.
Наурыз шығыс елдері үшін бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде тойланады. Сондықтан да болар, бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбейтін адам болмайды. Наурыз мерекесінде жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы өнегеден үлгі алады.
Шиелі аудандық архивінің архивисі А.ЕСЕНОВА
05 наурыз 2022 ж. 251 0