Өткен аптаның соңында Астанада жалауы жел­бі­реген «Qazaqstan Ba­rysy Grand Slam 2023» тур­нирінде табысты өнер көр­сеткен еліміздің дзю­до­шылары әлемдік рей­тингтегі жағдайларын бір­шама жақсартты. Әсіресе біз «Барыс Аре­нада» бас жүл­дені олжа­лаған Мағ­жан Шам­шадиннің өнеріне ерек­ше тамсандық.

Шамшадиннің шоқтығы биік
Аса жеңіл салмақта белдескен 26 жастағы Мағжан Шамшадин Ас­танадағы жарқын жеңісінен кейін сегіз сатыға жоғарылап, қа­зіргі кезде 13-орынды иеленді. Оның қоржынында 3238 ұпай бар. Егер де Сыр бойының са­йыпқыраны тағы бір турнирде елеулі табысқа қол жеткізсе, онда ТОП-10-дықтың қатарына енетіні анық. Әзірге бұл – Қазақ­станның ерлер құрама командасы мүшелері арасындағы ең үздік көрсеткіш.Дәл осы салмақ дәрежесінде күш сынасып жүрген Елдос Сметов (2158 ұпай) 23-орынға табан тіресе, Нұрқанат Серікбаев (1842) 25-сатыға жайғасты. Ел­орда төрінде өткен жарысқа Ел­дос қатысқан жоқ. Ал Нұр­қанат тұсаукесер кездесуінде же­ңілістің кермек дәмін татты. Қазіргі кезде осы үш балуанның қарқыны жақсы. Осындай мық­тылардың бір салмақта өзара тар­тысқа түсуі бәсекелестікті арт­тырады. Ал бәсекелестік бар жерде нәтиженің де болуы заңды. Бірақ Олимпия ойындарының жөні бөлек. Бұл жерде бір салмақ дәрежесінде бір ғана балуанның бақ сынайтыны белгілі. Олай болса, Париж Олимпиадасына қаты­суды мақсат тұтқан апайтөстер алдағы рейтингтік жарыстарда барынша табысты өнер көрсетуге тиіс. Осы үштіктің арасынан кімнің айдарынан жел есетінін әзір­ге ешкім дөп басып айта ал­майды. Сондай-ақ Бауыржан Нарбаев (1277 ұпай) пен Шерзод Давлатовты (917 ұпай) да ті­зімнен сызып тастауға болмайды. IJF рейтингінде Бауыржан – 35, Шерзод 44-орынды еншілеген.66 кило салмақта күресетін Ғұсман Қырғызбаевтың Астанада күміс медальды иеленгені мәлім. Соның арқасында ол төрт сатыға жо­ғарылап, бұл күндері 19-орынды иемденуде. Ғұсманның ен­шісінде 2615 ұпай бар. 73 кило салмақта сынға түскен Асқар Нарқұлов (814 ұпай) «Qazaqstan Barysy Grand Slam 2023» тур­ниріндегі табысынан кейін бір­ден 49 қарсыласын артқа тас­тап, бүгінгі таңда 57-орынға тұ­­рақтады. Бұл – өте тамаша көр­сеткіш. Десек те Нарқұловқа Данияр Шамшаев пен Жансай Сма­ғұловқа жету үшін әлі көп тер төгу керек. Өйткені еліші­лік жарыстардағы басты қар­сыластары оған қарағанда әл­деқайда жоғары тұр. Жас дарын Данияр 15 (2816 ұпай) және сақа спортшы Жансай (1754 ұпай) 25-орындарды иеленуде.81 кило салмақтағы Абы­лайхан Жұбаназар Астанада ал­ғашқы айналымнан аса алмады. Сол себепті жағдайын жақсартуға еш мүмкіндігі бол­мады. Қазір ол 19-орынды (1905 ұпай) еншілеп отыр. 90 кило салмақ дәре­же­сіндегі жағдайымыз тіптен мүшкіл. Ең үздік нәтиже Дидар Хамзаға тиесілі. Азия ойындарының же­ңімпазы 26-орынды иеленуде. 100 кило салмақта еліміздің бірде-бір дзюдошысы Нұрлыхан Шарханды қуып жете алар емес. Ол 22-орынға (2340) табан тіреді. Ислам Бозбаев 43 (990 ұпай) пен Бекарыс Сәдуақас (803 ұпай) 49-сатыға жайғасты.Алыптармен айқасып жүрген Ғалымжан Қырықбай мен Әділ Оразбаев өткен аптаның басында әлемдік рейтингте қатар тұрған еді. Елорда төрінде Ғалымжан қола медальды мойнында жар­қыратты. Соның арқасында ол сегіз сатыға жоғарылап, 31-орын­ды (1590 ұпай) еншіледі. Әділ ә дегенде-ақ ұтылып, 42-орын­ды (990 ұпай) қанағат тұтты.  Көшбасшылар жайында айтар болсақ, таяуда ғана Гру­зия­ның төрт дзюдошысы IJF рей­­тингінде көш бастаған еді. Қа­зір солардың үшеуі өз орындарын сақтап қалды. Олар – Тато Григалашвили (81 кило), Лука Майсурадзе (90 кило) және Илья Суламанидзе (100 кило). Ал Лаша Шавдатуашвили (73 кило) әзербайжандық Хидаят Гейдаров пен моңғолиялық Цэнд-Очирын Цогтбаатарды алға жіберіп, үшін­­ші орынды қанағат тұтты. Қал­ған салмақ дәрежелерінде тайпейлік Ян Юнвэй (60 кило), молдовалық Денис Виеру (66 кило) және тәжікстандық Темур Рахимов (+100 кило) жеке-дара көш бас­тап тұр.ТОП-10 дзюдошының санатына Грузия мен Жапонияның – 9, Әзербайжанның – 7, Өз­­бек­с­танның – 5, Моңғолия, Фран­ция, Канаданың – 4, Оңтүстік Корея мен Нидерландтың – 3, Бель­­гия, Израиль, Италия, Браз­илия, Кубаның – 2, Испания, Тай­пей, Молдова, Украина, Швей­цария, Аустрия, Түркия, Мажар­стан, Ресей, БАӘ, Чехия және Тә­жік­станның 1 өкілі енді. Өкініш­ке қарай, үздіктер санатында Қа­зақ­станның бірде-бір балуаны жоқ.
 
Ақеркенің аяқалысы ұнады
Әйелдер арасындағы жарыс­тарда ауыз толтырып айтарлықтай табыстарға қол жеткізіп жүрген Әбиба Әбужақынова жарақатына байланысты Астанадағы «Qa­zaqstan Barysy Grand Slam 2023» турниріне қатыспады. Соған қарамастан, отандық дюдошылар арасында ең үздік көрсеткіш дәл сол спортшыға тиесілі. Әбу­жақынова IJF рейтингіндегі өзінің алтыншы орнын сақтап қалды. Және де жарақатынан толықтай айыққаннан кейін Әбиба бұл нәтижесін жақсартамын деп құлшынып отыр. Биылғы жылғы Әбибаның басты мақсаты – қыркүйек айында Қытайда алауы тұтанатын жазғы Азия ойындарында атой салу. Елорда төрінде ұйымдас­ты­рылған турнирде +78 кило салмақта сынға түсіп, қола ме­даль­ды мойнында жар­қы­рат­қан Ақ­ерке Рамазанова бірден 21-са­тыға жоғарылап, бұл күн­дері 33-орынды иеленді. Бұл – елеулі табыс. Десек те Ақерке әлі де Кә­мила Берліқашқа жете ал­май келеді. Танымал дзюдо­шы 18-орынды еншілеген. Берлі­қаш был­тыр Ұланбатырда және биыл Бакуде үздік үштікті түйін­деді. Тбилиси, Алмада және Таш­кентте бесінші орынға табан ті­реді. Бұл – Рамазанованың «Үл­­кен дулыға» санатындағы турнир­лердегі тыр­нақалды табысы. Шыны керек, аса ауыр салмақта екі мықты балуанның бір-бірімен бәсекелес болуы біз­ді қатты қуантып отыр. Оның үстіне екеуі де жас спортшылар. Атап айтсақ, Кәмила – 23, ал Ақерке – 22 жаста. Келешекте бұл балуандардың біраз биік белестерді бағындыратыны анық. 
   
ТОП-50-дің қатарына енген өзге жерлестеріміздің нәти­желері мынадай: Ғалия Тынбаева (48 кило) – 31-орын, Аруна Жан­келдина (70 кило) – 36, Назгүл Маратова (+78 кило) – 43 және Севара Нышанбаева (57 кило) – 44-орын. Өкінішке қарай, өзге бұрымдыларымыз сенім үдесінен шыға алмай жүр.Әлемдік рейтингте әр мемле­кеттің бір-бір ғана өкілі көш бас­­тап тұр. Олар – франциялық Ши­­рин Букли (48 кило), косо­во­лық Дистрия Красничи (52 кило), канадалық Криста Дегучи (57 кило), ұлыбританиялық Люси Реншалл (63 кило), жапониялық Саки Ниизоэ (70 кило), италиялық Элис Белланди (78 кило) және израильдік Раз Гершко (+78 кило). Ал ТОП-10 дзюдошының тізіміне Францияның 11 өкілі еніп отыр. Жапония құрамасы да олардан қалысатын емес. Күншығыс елінің 9 өкілі үздіктер санатында. Одан кейінгі ең тәуір көрсеткіш мына командаларға тиесілі: Израиль мен Германия – 5, Бразилия – 4, Италия, Косово, Нидерланд, Канада – 3, Моң­ғолия, Испания, Пор­тугалия, Ұлы­британия, Оңтүстік Корея, Хор­ватия, Қытай – 2, Сербия, Қазақ­стан, Өзбекстан, Ма­жар­стан, Грузия, Польша, Аус­тра­­лия, Аустрия, Грекия және Түр­кия – 1.