«Жасырын сатып алушы» тәсілі... Бүгінгі таңда бұл терминнің мемлекеттік қызметтер көрсететін әрбір мекемеге таныс екендігі анық. Дегенмен, қалың көпшілік бұл сөздің мағынасын түсінгенмен «жасырын сатып алушы» тәсілінің не істейтіні, қандай жолдармен жүзеге асатыны, қоғамға берер пайдасы туралы біле бермейтіні рас.
«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 15 сәуірдегі Заңында«Мемлекеттік көрсетілетін қызмет - көрсетілетін қызметті алушылардың өтініші бойынша жеке тәртіппен жүзеге асырылатын және олардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін іске асыруға, оларға тиісті материалдық немесе материалдық емес игіліктер беруге бағытталған жекелеген мемлекеттік функцияларды іске асыру нысандарының бірі» - деп көрсетілген.
Расында, мемлекеттік қызметтер көрсетудің сапасы – мекемелердің жұмысын бағалаудың негізгі өлшемдерінің бірі ғана емес.Қызметтерді көрсету барысындажеке және заңды тұлғалардың мүдделері мен құқықтарының сақталуыбасты қағида болуы тиіс. Өйткені, азамат дүниеге келген уақыттан бастап мемлекеттік қызметтер көрсетумен тығыз байланыста болады.
Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезіндегі әкімшілік кедергілерді анықтап, сапасын бағалау мақсатында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің аумақтық департаменттерімен «Жасырын сатып алушы» жобасы жүзеге асырылуда.
Жобаны іске асыру үшін Агенттіктің Қызылорда облысы бойынша департаментімен«Жасырын сатып алушы» тәсілімен қоғамдық бақылау жүргізу іс-шаралар жоспары бекітілген.
Жоспарға сәйкес 2019 жылдың 6 айындақоғамдық және үкіметтік емес ұйымдарды тарта отырып,барлығы120 рет инспекциялау мен бақылау жұмыстары жүргізілді. Нәтижесінде 28 мекемеде анықталған55кемшілік бойынша ұсынымдар берілді.
Анықталған кемшіліктердің сипатына тоқталатын болсақ, мүмкіндігі шектеулі жандарға қолайлы жағдайлардың және ақпараттық тақталардың болмауы, мемлекеттік қызметтерді көрсету мерзімдерінің бұзылуы, электрондық көрсеткіш тақталардың (электронды табло) істен шығуы, үлкен кезектіліктің болуы, мекемелерде өзіне-өзі қызмет көрсету бұрыштарының қарастырылмауы, мекемелердің атауы жазылған маңдайшалардың(паспорт)және жұмыс кестелерінің орнатылмағаны болып отыр.
Сонымен қатар, қызмет көрсету барысында мамандардың қызмет алушыларға консультацияларды тиісті түрде бермеусалдарынан артық немесе толық емес құжаттар тізбесін сұрату фактілері де орын алған.
Атап айтқанда, Сырдария аудандық халықты жұмыспен қамту орталығы мамандары «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау» мемлекеттік көрсетілетін қызметі бойынша толық емес құжаттар қабылдаса, Жалағаш аудандықхалықты жұмыспен қамту орталығы мамандары және қалалық №3, №6, №1 емханаларда стандартта көзделмеген артық құжаттар сұратылған.
Сонымен қатар, «Жасырын сатып алушы» тәсілімен«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы облыстық филиалыныңМамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығында медициналық қызмет көрсететін мекеменіңдәрігері азаматтан №083/е анықтамасы үшін қызмет ақысын қолма-қол алып, анықтамаға өзге де дәрігерлердің қолдары мен мөрлерін қойып, құжатты ешқандай медициналық тексеріссіз (психо және наркотесттер)дайындап беретіні анықталды.
Анықталған кемшіліктерді алдағы уақытта болдырмау мақсатында Департамент тарапынан 37 ұсыным беріліп, нәтижесінде 6 қызметкер тәртіптік жауапкершілікке тартылса, 1 қызметкержұмысынан босатылды. Өткен жылдың тиісті мерзімінде осындай кемшіліктерге жол бергені үшін 9 қызметкерге тәртіптік жаза көрілген болатын.
Айта кеткен жөн, аймағымызда мемлекеттік қызметтерді көрсету барысында кездесетін заң бұзушылықтар мен кемшіліктер жыл өткен сайын азайып, көрсетілетін қызметтердің сапасы артып келе жатқандығыбайқалады.
«Жасырын сатып алушы» тәсілі – бұл мемлекеттік қызметтер көрсету барысында әкімшілік кедергілер мен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтап,жеке және заңды тұлғалардың мүдделері мен құқықтарының қорғалуын қамтамасыз етуде өз тиімділігін көрсетуде.

Әлия ЫСҚАҚОВА
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
қызмет істері агенттігініңҚызылорда облысы
бойынша департаментінің бас маманы