«Ұлттық сананы рухани жаңғырту жолында мәдениет саласының алатын орны елеулі екенін ескерсек, дәл осы бағыттағы заңнаманы жетілдіру аса маңызды. Алдағы уақытта отандық киноөндірісті дамытуға тұжырымдамалық негіз болатын «Кинематография туралы» заң қабылданатын болады» деп тапсырма берген еді Мемлекет басшысы. Өткен жылы заңнама даярланып, жыл соңында, яғни 26 желтоқсан күні мәжілісте «Кинематография туралы» және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кинематография мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобаларының таныстырылымы өтті. Оған Мәжіліс депутаттары, Әлеуметтік-мәдени даму комитеті, жұмыс тобының мүшелері, Мәдениет және спорт министрлігі, мемлекеттік органдар және шығармашылық зиялы қауым өкілдері қатысты, танысты, талқыға түсті. Өкінішке қарай, кейбір кино саласының қазанында қайнап, ыстық-суығына төзіп жүрген киногер қауым бұл жиыннан хабарсыз қалды.

Кино туралы заңның елге қажеті белгілі. Бұл мәселені отандық киногерлер мен қоғам қайраткерлері көтеріп жүргелі қашан. Бүгінде кинематографиядағы барлық үдерістер «Мәдениет туралы» заңның бірнеше бабы, бірқатар тармағымен ғана реттеледі. Бұл отандық киноөндірісті реттеуге, яки жетілдіруге толыққанды мүмкіндік бермейтіні анық. Бұдан өзге, шетелдік компаниялармен серіктестік орнататын, я болмаса қарапайым жергілікті адами және техникалық ресурстарды пайдалануды қамтамасыз ететін әртүрлі заңнамалық тәртіп болуы тиіс-ті. Дамыған мемлекеттердің барлығында дерлік бұл сала бір қалыпқа құйылып, ортақ жүйеде реттеледі. Осы тұста, «Кинематография туралы» заң қабылданып қана қоймай, бүгінгі кино саласында кенжелеп тұрған мәселелерді реттей алса игі.
Бастысы, тұжырымдама бар. Бұл тұжырымдама көптің көңілінен шыға ма? Бұған кино қазанында қайнап жүрген нағыз мамандар не дейді? Кинематография туралы заңнама көкейде жүрген көп түйткілге жауап бере ала ма, жоқ па? Осы мәселеге орай, бір топ киногер қауым «Айқынның» ашық алаңында бас қосты. Белгілі кинорежиссер, сценарист Сатыбалды Нарымбетов, өнертанушы Ерлан Төлеутай, режиссер Данияр Саламат, кинотанушы Баубек Нөгербек және жас режиссер Диас Әзімжан тұжырымдама төңірегінде ашық ойларын ортаға салды.
Айқын: «Кинематография туралы» заң тұжырым­дама­сында қандай нормалар мен талаптар ескерілуі тиіс еді?
С.Н: 1991 жылдан бері тәуелсіздігін алған ТМД мемлекеттерінің басым бөлігінде «Кино туралы» заң бар және қолданысқа дендеп енгізілген. Біздегі бірқатар киногерлер қанша жылдан бері бас қосып, түрлі тұжырымдамалар жасап, құзыретті билік өкілдеріне ұсынып келеді. Әйтсе де, бұл бастамалардың шешімі беймәлім күйде қалып отырды. Қазіргі Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы осы құжатты қабылдауға шындап кіріскен сыңайлы әрі осы қадамы киногерлер қауымын қуантып отырғаны жасырын емес. Бүгінде тұжырымдамасы жасалып үлгерген «Кинематография туралы» заң жобасының кем-кетік тұстары бар әрі әлі қабылданбаған заң болғандықтан, бұл – қалыпты құбылыс. Сала мамандары және қоғам қайраткерлерінің араласуымен мұндай кемшін тартып тұрған тұстары түзелетіні айтпаса да түсінікті. Бастысы – бастамасы жаман емес.
Е.Т: Әрине, кино саласын реттейтін заңның болған дұрыс. Алайда, бүгінде Мәдениет және спорт министрлігінің сайтына ілінген «Кинематография туралы» заң жобасының мазмұны кино саласының құзыретін реттеп тұрған сыңай танытқанымен, бұл құжатта ұлттық киноның мүддесі көрініс таппаған. Бір сөзбен айтқанда, коммерциялық қызығушылық басым.
Кино – бүкіл өскелең ұрпақты тәрбиелейтін идеологиялық құрал екенін ескерсек, ол коммерцияны көздемеуі тиіс еді. «Кино – бизнес көзі» деп қарайтын шет мемлекеттердің өзінде көрер­менге жол тартқан фильмдердің астары терең, айтары зор.
Бір қуантатыны, жаңа тұжырымдамаға сенсек, балаларға арналған туындыларды, деректі және тарихи фильмдерді 100 пайыз мемлекет қаржыландырады. Киноға өнер, яки бизнес көзі ретінде қарау мәселесі аса айқындалмай қалған сыңайлы. Осының аражігін ажыратып алуымыз қажет. Тек коммерцияны көздейтін құжат болса, онда кино өндірісіне пайда әкелмесі анық.
Д.С: «Кинематография туралы» заңның болғанын қолдаймын. Бірақ бұл заң әбден зерттеліп, жан-жақты сараланып барып, қабылдануы тиіс. Мәселен, «Кинематография саласындағы қызмет» деп аталатын 3-тараудың 17-бабы «Ұлттық кино» деп аталады. Мұндағы «ұлттық кино» ұғымы қандай критерийлер бойынша реттеледі? Осы бап жік-жікке бөлініп, отандық және халықаралық киногерлер үшін түсінікті болатындай етіп жазылуы тиіс. Ол үшін тыңғылықты зерттелгені абзал. Қазақстанның бюджетіне орысша ойлайтын, жат саналы азаматтар фильм түсіріп жүргені жасырын емес. Қазақтың тарихы, я болмаса батыры жайында ұлттық фильмді де өзге ұлт өкілдері түсіруі біз үшін ғажап дүние емес. Өзге елдің азаматы қазақтың тарихы туралы фильмді қаншалықты қазақыландырады? Мәселе – осында. Бастапқы идеясы ғана ұлттық құндылыққа негізделіп, одан кейінгі кезеңдері бұрмаланып, бұлыңғыр болып кеткен туындыларға әу-баста идеясы үшін «ұлттық» дейтін статус берген болсақ, ұлттық кодымыздан ажырап қаламыз. Тіпті, Қазақфильмдегі көркемдік кеңеске келіп түсетін кинолардың өзін түгелдей дерлік ұлттық кино деуге келмейді. Сондықтан осы бапты ашып жазып, ашық талқылауға ұсынса, дұрыс болар еді.
Б.Н: 2009 жылы «Мәдениет туралы» заң қабылданды. Сол құжатта кино туралы 4 тармақ болды. 2011 жылы толықтырылды да, ұлттық фильмді қолдау керек деген мәселе енгізілді. Сонда халықаралық жобадағы фильмдер де ұлттық фильм болып танылады делінді. Онда да қандай критерий екені толық жазылмады. Сол себепті, осы қолға алынып отырған заңда толыққанды жазылуы тиіс.
Айқын: Мәдениет министрі бұл заңның кино саласында халықаралық ынтымақтастық орнатуға зор мүмкіндік беретінін айтты. Өзге елдермен 50/50 (копродукция) етіп екіжақты өнім жасау арқылы шетелдерге таныламыз деді. Бұған не дейсіздер?
С.Н: «Брест қамалы» деген фильмді білесіздер. Жазушы Сергей Смирнов осы туындысымен талай байқауда жүлде алды. Тарихи оқиғаға негізделген фильмнен сол тарих беттерінде болған үш мың мұсылманның біреуін көрдік пе? Тек бір елдің мүддесін ұлықтайтын мұндай фильмдерді 50/50 етіп түсірмей-ақ қойдық. Бұлай танылғанымыздың құны бес тиын. Талғат Бигелдинов, Хиуаз Доспанова, Бауыржан Момышұлы сынды қаһармандарымыздың ерлігін насихаттайтын, ғұмырын суреттейтін туындыларды жасау үшін Ресеймен 50/50 етіп өнім жасауға болады. Олардың Ресейдегі жүріп өткен жолын көрсету үшін көршілестерімізді жұмылдырсақ, онда еш ұтылмаймыз.
Д.С: Расында, V тарау түгелдей «Кинематография саласындағы халықаралық ынтымақтастық» мәселесіне арналып отыр. Мұнда «халықаралық ынтымақтастық» ұғымының астарында әр нәрсе жатуы мүмкін. Мәселен, «Возвращение в А» дейтін фильм бастапқыда тәп-тәуір Қара-майор туралы түсірілуге тиісті ұлттық жоба еді. Мақсатымыз – ұлттық қаһарманымызды жасау, ұлықтау. Бұл жобаны ресейлік режиссер Егор Кончаловский өз қолына алды да, әжептәуір ұлттық дүниені бұлыңғыр бірдеңеге айналдырды. Қара-майордың көлеңкесі де жоқ. Бұл фильмге бюджеттен 5 млн АҚШ доллары бөлінді. Нәтижесінде, бұл туынды не біздің рухани құндылығымызға айналған жоқ, прокатқа шығып жақсы пайда әкелмек түгілі, өз ақшамызды қайтарған жоқ. Данияр Күмісбаев пен Ержан Рүстембеков сценарий жазған «Ирония любви» дейтін фильмнің де тағдыры осы шамалас. Бюджеттен бөлінген 2 млн АҚШ доллары арнайы осы киноны түсіруге арналды. Бастапқыдағы тәп-тәуір жазылған сценарийге ресейлік мамандар да араласты. Режиссер Александр Черняев қолға алды да, қазаққа жат бір дүние ұсына салды. «Бірлесіп түсірдік» деген аты болмаса, затынан түк жоқ. Бахтияр Худайназаров «В ожидании моря» деген фильмі де, Павел Чухрай бастап, Котт аяқтаған «Испытание» картинасының да жағдайы осы. Айта берсек, мұндай тәжірибелер жетіп артылады. Бізге келетін пайда қайсы? V тараудағы Халықаралық ынтымақтастық осындай жауапкершілігі төмен деңгейде жүретін болса, мұндай серіктестіктің пайдасы бар ма?
Е.Т: Рас, Ауғанстаннан аман қайтқан Қара-майорды ресейлік режиссерлер Қазақстанға әкеліп өлтірді. Данияр айтып отырған картинада Қара-майордың жасаған ерлігі түгілі, соның сарқыты көрініс таппаған. Сол Кончаловский «Инновациялы Қазақстан» деген жобаны қолға алды. Бұған да бюджеттен қыруар ақша құйдық. Бірақ ол фильм әлі жоқ. Мәскеуде бір журналист әлгі Егордан сұхбат алып отырып, осы фильм жайында сұрайды. Сонда Кончаловский «Инновациясы жоқ Қазақстанда қандай инновациялы фильм түсіруге болады?» деп жауап қатып отыр. Ең сорақысы, бізде бюджеттен ақша бөліп, түсірсін деген фильмнің қайда, қашан жарыққа шығатынын сұрайтын заң жүзінде құзыреттілік жоқ. Сол шетелдіктер түсірген «Көшпенділердің» халі қандай болды? Әміре Қашаубаев туралы фильмнің де тағдыры солай болды. Халықаралық ынтымақтастық керек-ақ, тек қазақпен мүдделес әріптестік болуы тиіс.
Айқын: Бұл заң жобасында «Қазақфильм» киностудиясына қатысты да бірқатар мәселе көтерілгені де белгілі. Соңғы жылдары «Қазақфильм» төңірегінде дау-дамай толастамай тұр. Неге?
Е.Т: Осы құжаттағы «Қазақфильм» АҚ қайта ұйымдастыру, отандық кинематография қорының сақталуын және танымал болуын қамтамасыз ету мақсатында акционерлік қоғамның ұйымдастырушылық-құқықтық нысанынан Мемлекеттік фильмдер қорын бөлу мәселесі киногерлер қауымын алаңдатып отыр. Қазақфильмнің 18 гектар жер аумағы пайдакүнемдердің көз құрты болып отырғаны жасырын емес. 2000 жылдан бері осы жерді кәсіпкерлер талап, қыл үстінен бөліп алуға даяр жүр. 2008 жылы Мемлекет басшысы осындай бір талан-тараждан аман алып қалған. Бұдан кейін тағы да «жаулап алу» науқандары жүрді. Қазақфильмді Талғарға көшіріп, көздің жауы болған жер алқабын бауырына басып қалғысы келді. Мұндағы қызметкерлерге Талғардағы киностудияның 3D форматындағы керемет макетін сызып, әкеліп таныстырды. Осы кезде де Елбасы араша түсті. Киногерлер қауымының арманы біреу ғана – Қазақфильмге тиіспесе екен, тіпті мемлекет қамқорлығында заңмен қорғалса екен деген уайым. Өйткені бұл – идеологиялық орталық. Бір кездері шетелдік тәжірибеге сүйеніп «Ғылым академиясын» құртып, оны қоғамдық ұйымға айналдырдық. Қазір мұның зардабын тартып жүрміз. Енді қазақ киносының қарашаңырағын құртуға білек сыбанып отырмыз. Қазақфильмде еш баламасы жоқ нормативтерге сай салынған алып павильондар, киім сақтау қоймалары бар. Оның үстіне, «Мата даңқымен бөз өтеді» демекші, Қазақфильм – бренд. Ертеңгі күні шетелдерге жақсылы-жаманды туындыларымызды ұсынатын болсақ, осы Қазақфильмнің атынан шығарып, оны ары қарай да ұлттық брендке айналдырсақ несі жаман? Қайткен күнде, қандай заң қабылдасақ та, қара шаңырақтың тағдырына бей-жай қарамауымыз керек. Қазақфильмге «ұлттық» атын қайтарғанымыз әсте дұрыс болар еді. Мәселен, армяндар ұлттық киностудиясын жекешелендіреміз деп, армян киносынан айырылып қалды. Киностудиясы жекешелендірілгеннен бері бірде-бір фильм түсірмепті. Бұл киностудиясы ұстағанның қолында, тістегеннің ауызында кеткен. Енді армяндар қайтадан ұлттық киностудиясын қайтадан қалпына келтіру үшін жанталасып жатыр. Егер Қазақфильмді жекшелендіріп, мемлекет қамқорлығынан айырып, талан-таражға салатын болсақ, армяндардың кебін киеріміз анық.
С.Н: «Қазақфильм» киностудиясының жер аумағына көзі түспеген, көңілі аумаған кәсіпкер кемде-кем. Мұнда Шәкен Айманов, Мәжит Бегалин, Сұлтан Қожықов, Абдолла Қарсақбаевтың қолтаңбасы қалды, ізі жатыр. Лос-Анджелестегі тәжірибеге сүйеніп, «Астанафильм» құру керек деген бастамалар көтеріліп жүр. Құрыла берсін. Соңғы кездері шымкенттік фильмдер де жақсы көзге түсіп жүр. «Шымкентфильм» құрылып жатса да, еш қарсылық жоқ. Бір Ресейдің өзінде Ленфильм, Мосфильм, Уфа, Горький, Сверловская киностудиясы бар. Депутат Қуаныш Сұлтановтың ресми жиындардағы қазақ киносына қамқорлығы, Қазақфильм тағдырына алаңдаушылығы қуантты. Осындай жанашыр азаматтардың қатары көбейсе, қарашаңырақ мемлекеттің қарамағына өтіп те қалар.
Е.Т: Қазақфильмді осыншалықты беделінен айыруға себеп – бұл мекеме рентабельді емес екен. Яғни, «пайда әкелмейді» деген сөз. Идеологиялық ошаққа «рентабльді емес» деген үкім шығарудың өзі қаншалықты қорқынышты. Онда жұмыртқадан жүн қырыққан мемлекетке айналғанымыз ғой. Қой қоздамай, бие құлындамай қалса, сойып тастайтыны сияқты шенеуніктер «Қазақфильм пайда әкелмейді» деп бас тартпақшы.
Д.С: Мемлекет отандық режиссерлерге жақсы мүмкіндік пен оларға қажетінше қаражат жұмсап, ұлттық фильм түсіру туралы тапсырма берсе, ұлттық киномен де жақсы пайда табуға болады. Бір мысал: Жапар Панахидің 10 мың АҚШ долларына түсірген «Шеңбер» авторлық фильмі Берлиндегі фестивальде Бас жүлде алды да, 45 елге сатылып кетті. Андрей Звягинсевтің «Возвращение» туындысы 400 мың долларға түсіріліп, 65 елге сатылды. «Не любовь» дейтін картинасы прокатта жүрді. Шенеуніктердің «пайда таппайды» дегені негізсіз жаңсақ пікір. Бұл – бір. Екіншіден, пайда әкелмеген күннің өзінде, кино өнері – адамның ақыл-ойының қазынасы. Елдің рухын коммерцияға салуға болмайды.
С.Н: Онда мектептерде білім беруді тоқтатайық. Бұл да – рентабельді емес қой. Пайда әкелмейтін дүниенің бәрінің көзін құртайық.
Айқын: Киногер қауымды мазалайтын тағы бір дүние – прокат. Соңғы жылдары қазақ киносын прокатқа шығару, кинотеатрларда Қазақфильм өнімдерін прайм-тайм уақытта беру мәселесі күн тәртібінен түспей тұр. Қазақ режиссерлерінің көбі осыған жиі алаңдайды. Кино туралы жаңа тұжырымдама «жырға» айналған прокат дауына нүкте қоя ала ма? Қалай ойлайсыздар? 
Д.С: Бізде фильмнің түсірілгенге дейінгі және түсірілім уақытындағы жұмысы жақсы жолға қойылғанымен, киноның түсіріліп болғаннан кейінгі жүйесі мүлдем ақсап тұр. Кез келген көрерменге жол тартқан фильмнің негізгі өмірі прокатқа шыққаннан кейін басталады. Осы прокат мәселесі заң аясында реттелуі керек. Біздің мемлекетте прокаттың барлығы жекеменшікке өткен. Түсірілімі аяқталған туындыны телеарналарға беру мәселесі де жолға қойылмаған. «Кинематография туралы» заң өндірістен кейінгі киноның тағдырын заңмен реттеп беруі керек. Ұлттық негіздегі картиналар белгілі бір уақыт пен мерзім аралығында отандық кинотеатрларда жүруі керектігі міндеттелуі тиіс. Қыруар қаржыға түскен фильмдердің шаң басқан сөреде қалуы жанды ауыртады.
С.Н: Киногерлер, кинотеатр мен телеарна басшыларының илегені бір терінің пұшпағы болған соң, барлық отандық дүниені насихаттауға атсалысуы керек. Қазір қазақ киносын прайм-тайм уақытта көруден қалдық.
Д.Ә: Расында, үштағанда бірлік жоқ. Бұл мәселе заңмен реттелмесе, нарық заманында өздігінен шешілмейтін түрі бар. Бұл заң жобасында прокаттаушыларға арнайы бап арналуы тиіс. Мәселен, «қазақ киносы пайда әкелсін, әкелмесін прайм-тайм уақытында кестеде тұруы керек» деп міндеттелсін. 2016 жылы Лос-Анджелесте Азия кинофестивалінде «Аманат» фильміне бардық. Біздің киноға сұраныс бар. Қазақ киносының проблемасы неде? Маркетинг жағынан ақсап тұрмыз. Сол фестивальде байқағанымыз, қазір көршіміз қырғыз киноиндустриясы өз өнімін шетелде насихаттауды бастап кетті. Шетелде студенттерді сценарий жазудан бастап сатуға дейін үйретеді. Арнайы емтихан тапсырасың. «Кино – өнер» деп қарауды түсінем. Бірақ оны сатып, пайда табуымыз да керек. Расымен де, прокат – күрделі мәселе. Сондықтан оны кино иегерлері мен дистрибюторларды шақырып шешуіміз керек.
С.Н: Өте орынды. Қырғызстанда «Қырғызфильмнен» басқа 30-ға жуық жекеменшік киностудия бар. Киноодақтың бастығы әрі депутат Шернияз Садық бастаған жігіттер екі кинотеатрды өздері сатып алған, тек қырғыз киноларын көрсетеді. Қазақстанда тұрғаннан кейін, таратушылар да рухани мүддені көздеуі тиіс.
Е.Т: Қазақтан басқаның барлығы шедевр түсіреді деген түсінік бар. Өз ұлыңды ардақтасаң, өз талантыңды көкке көтерсең, жақсы дүниелердің түсірілетініне бек сенемін.
Д.Ә: Рас, бізде ұлттық комплекс бар. Лос-Анджелестегі әріптестеріммен бірге жұмыс істедім. Асып тұрған ештеңе жоқ. Креатив, шығармашылық жағынан олардан кем түспейміз. Оларда тек жүйе орнықты, ұйымшылдық бар. Қазірде Америка көп киносын Канадада түсіреді. Өйткені бұл мемлекетте кино түсіру арзан. Мұндай киногерлерге Канада үкіметі бір-ақ талап қояды. Сол кинода басты рөлде немесе екінші рөлдегі басты кейіпкер Канаданың артисі болуы керек. Шеттен келетін режиссерлер бұл талапты орындайды. Канаданың өз кино актерлеріне деген мәртебесін осыдан-ақ білуге болады.
Д.С: Прокат мәселесінде сырттан келетін фильмдерді де реттеу керек. Мәселен, Голливудта мейджерлік компаниялар бар. Олар Голливудта түсірілген фильмдерді басқа мемлекеттерге таратады. ТМД мемлекеттерінің арасынан ол жақтан фильм әкелуге тек Ресей құқылы. Ресей оны өз идеологиясына сай етіп аударады да, өз аумағында прокатқа шығарады. Біз олардан сол киноны алуға мәжбүрміз. Тікелей көпір жоқ. Бұл дегеніміз – ақпараттық тұрғыда тұтқынға түсу. Олар «Номер 44» фильмі көрсетілмейді деп шешті, біз де көрсетпедік.
Б.Н: Өзіміз таңдай білетіндей деңгейге жеткізуіміз керек. «Сталиннің өлімі» фильміне қатысты Ресей депутаты Елена Драпеко сөз сөйледі. Сталин Драпеконың 4 жасында қайтыс болған. Десе де, Ресей идеологиясына жат фильмді олар қалай болса да көрсетпеуге тырысады. Бұл елге жалтақтап, біз де бас тарттық.
Д.Ә: Шын мәнінде, Ресей өз қазанына түскен фильмдерді әбден қайнатып, өз идеологиясына сай етіп атауына дейін өзгертіп жібереді. Осы орайда мынадай тәжірибе қолдануға болады. Араб елдері шетелдік киноларды түпнұсқада субтитрмен көреді. Киноны түсінбей қалған ешкімді көрмейсің. Халықаралық фестивальдерде де солай. Келісетін боларсыздар, дубляж жасағанда біріншіден түпнұсқадағы эмоцияның басым бөлігі жұтылады. Бұл – бір. Екіншіден, дубляж – қымбат дүние. Субтитрмен аударып, пилотный жоба ретінде нарыққа жіберіп көруге болады. Бекмамбетовтың кинолары солай беріліп жатыр емес пе? Сонда рухани бағыныштылықтан арыламыз.
С.Н: Дұрыс айтасың. Тек балаларға арналған фильмдерді қанша қаражат жұмсасақ та, дубляждауымыз керек.
Е.Т: Қазақ хандығын түсіру барысында қытай қазақтарын шақырту үшін Қытайға хат жазатынбыз. Бірде Қытайдан хат келді. Онда «біз түсіріп жатқан кинода Қытайға өшпенділік, жаманатты етіп көрсету сияқты эпизод бар ма?» делінген. Көршілеріміздікі өте орынды. Киноны осыдан кейін саясат демей көр. Біздің заңда да сондай бап болуы керек. Шетелден біздің прокатқа келетін фильмдерде қазақты қаралайтын тұсы, біздің бұрмаланған кейіпкерлеріміз бар-жоқтығы ескерілуі тиіс. Не саясат, не идеологиялық құрал, не мемлекеттік мүдде тұрғысынан қарамай, бір жақты коммерция деуге болмайды. Өзге елдер киноға саясат деп мән береді.
P.S.  Қалай десек те, қазақ киносының ұлттық идеологияға қызмет ететінін ұмытпағанымыз абзал. Кино да, әдебиет те, музыка да ұлтқа қызмет етуі тиіс. «Кинематография туралы заң» қабылданатын болса, киногер мамандарды да, көпшілікті де ештеңе алаңдатпас еді. Әрі заңмен қорғалған жағдайда, кино төңірегіндегі түйткілдер де өз-өзінен шешімін табатыны белгілі. «Өгізді де өлтірмей, арбаны да сындырмайық» десек, заңды қабылдайық. Кино мамандарының да күтері – осы.
 
Дайындағандар Гүлзина БЕКТАС, Айдана Нұрмұхан