АЖАРЫ ҚАЙДА АУЫЛДЫҢ?
Заман дамыған сайын «ауыл да ажарынан айырылып бара ма?» деп ойлап жүрмін. Өйткені қыдырып барған сайын қынжылып қайтамын. Бұрын үйге кіре сала сөмкелерімізді тастай салып, көрші ата-апаларға амандасып шығатын әдемі бір үрдіс болушы еді. Бүгінде оны мүлдем тоқтаттық.
Мұның себебі қазіргі «қариялар» бізден сәлем дәметпейтін болды. Оларға барып «Ата, қалыңыз қалай? Күйлі-қуаттысыз ба?» деп сәлем беріп көріңіз, сізді атарға оғы болмайды. Өйткені ол кісілер – әлі қарттықты мойындай қоймаған, жігіттік дәуірді қимай жүрген, тіпті әлі күнге өздерін «күйеу жігіттей» сезінетін кербездер. Той-томалақта бата бермек түгілі, топтың алдына түсіп алып селтеңдеп, жас қыздарға қырындап, өмір жолына енді түскен жас жігіттер сияқты, тәйірі. Мүмкін қариялық жасқа іліге бастағанның көбі Кеңес идеологиясының сойылын соғып, қып-қызыл белсенді болғаннан шығар деп ақтаймыз.
Бауыржан Момышұлы жасы үлкен қарттарды: шал, қария, ақсақал және абыз деп бөлген. Ошақ қасынан ұзап шыға алмай, түтін аңдып, үй аралап, саяси өсек айтатын – қарт-шал. Өз әулетін шашау шығармай уысында ұстап, билік жүргізген қартты қария, тұтас бір ауылдың жыртығын бүтіндеп, айдынын асырып отырған қартты ақсақал деп, елдің дау-дамайын шешіп, арғы-бергі тарихтан әңгіме қозғап, тұла бойына ұлттық рух, ізгі қасиеттерді молынан сіңірген қартты абыз деген.
Көпке топырақ шашпаймын. «Ақсақалға жарасар, аузындағы тобасы» дейтіндей абзал қарияларымыз баршылық. Ауыл қариясымен сәнді. Күн шуақта таяққа сүйеніп, күннен көзін қолымен көлегейлеп, «Қай баласың, қарағым?» деген жылы сөзді естімегелі де көп болыпты-ау. Әлде, марқұм атам мен апамды сағынған көңілім қарияның құшағын аңсады ма екен? Жүгіріп келіп қойып кететін кең құшақ пен мейірлі алақанға жетер не бар шіркін!
Айман ДУАНБЕКҚЫЗЫ,
Панфилов ауданы