ҰЛТТЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ ТӨРІМІЗДЕН ТҮСПЕСІН
Мемлекеттік рәмізсіз ел болмайды. Ал елдік рәмізге құрмет көрсету – патриоттықтың негізгі белгісі. Халқының 98 пайызын жергілікті ұлт өкілдері құрайтын Оңтүстік Кореяда және Жапон елінде Мемлекеттік Ту ең қасиетті ұғым саналады. Сондықтан да Мемлекеттік рәміздердің алдында халық қашанда өздерін кішік санайды. Мемлекеттік шенеуніктерден бастап, қарапайым жандар мемлекеттік ту алдынан өтерде бастарын иіп өту дағдылы шарт. Бұл елдерде рәміздерді пайдалану мен оны насихаттау ұлттық саясаттың басым бағытының бірі.
Осыдан тура 32 жыл бұрын, нақты айтқанда 1992 жылдың 4 маусымында Президент «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы туралы», «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы туралы» және «Қазақстан Республикасы Мемлекеттік әнұранының музыкалық редакциясы туралы» Заңдарға қол қойған еді.
Ал «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы» Конституциялық Заң 2007 жылы 4 маусымда қабылданды. Осы Заңға сәйкес жыл сайын 4 маусым Қазақстан Республикасында Мемлекеттік рәміздер күні ретінде мерекеленіп келеді.
Мемлекеттік рәміздер – бұл кез келген мемлекеттің егемендігі мен біртұтастығын бейнелейтін, оның ажырамас атрибутының бірі. Осынау мемлекеттік үш нышанды таңдау үшін 1992 жылдың басында Жоғарғы Кеңес президиумы жұмыс тобын құрып, арнайы шығармашылық комиссия тағайындады.
Оның құрамына Салық Зиманов, Ербол Шәймерденов, Серікболсын Әбділдин, Серік Әбдрахманов сынды қайраткерлер кірді.
Осыдан кейін бүкіл Қазақстан көлемінде Елтаңба, Ту, Әнұран нұсқаларына конкурс жарияланды. Бір ғана тудың өзіне 600 адамнан 1 200 нұсқа түссе, Елтаңбаның 245 жобасы, Әнұранның 750 үлгісі байқауға қатысты. Эстетикалық сипатымен де, тарихи, саяси, экономикалық символизмге сәйкес келуі бойынша да үздік туынды ұсынған байқау жеңімпаздарын қазір халық мемлекеттік нышан авторлары ретінде таниды.
Атап айтқанда, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы. Тудың авторы – Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Шәкен Ниязбеков. Еліміздің мемлекеттік туы – ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында ұлттық өрнек тік жолақ түрінде нақышталған. Күн, оның шұғыласы, қыран және ұлттық өрнек бейнесі алтын түстес. Тудың ені мен ұзындығының арақатынасы - 1:2. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы – дөңгелек нысанды және көгілдір түс аясындағы шаңырақ түрінде бейнеленген, шаңырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде – бес бұрышты көлемді жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «QAZAQSTAN» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «QAZAQSTAN» деген жазу – алтын түстес. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы мен Мемлекеттік Елтаңбасының эталондары Қазақстан Республикасы Президентінің Резиденциясында сақталады.
Тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Әнұранның авторлары ретінде – әуенін жазған Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский мен Латиф Хамидидің есімі тарихта қалды. Үздік мәтінге жарияланған байқауды Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырза-әлі, Тұманбай Молдағалиев және Жадыра Дәрібаева жеңіп шықты.
2006 жылы «Менің Қазақстаным» әні ретінде танымал болған Қазақстанның гимні Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2006 жылы 6 қаңтарда еліміздің Парламентінде бекітілді. Бірінші рет ол 2006 жылы 11 қаңтарда Тұңғыш Президент, Елбасының салтанатты ұлықтау рәсімінде орындалды. Әннің авторы Шәмші Қалдаяқов, сөзін жазғандар: Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев.
Қазақтың қазақтығын әмме жұртқа паш етер үш құндылық бар. Ол – Мемлекеттік Рәміздер. Мәдениетіміз бен бірге құндылықтарымыз да адам санасына қатар қонақтайды. Олардың өмірлік мақсаттары, құндылықтары, мүдделері мен қажеттіліктері заманға қарай тәрбие табады. Ал жас ұрпақтың ақыл-ой парасатына құндылықтардың мазмұны мен құрылымын қалыптастыру – сан қырлы, серпін береді. Жастардың адамгершілік келбеті жаңа әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайларда жасалады. Мұндайда бізге керегі – ұлттық рәміздерімізге деген құрмет!
Г.ӘБДІХАНИ