Биылғы жылдың басындағы «картоп дүрбелеңі» қазір сәл-пәл басылғандай болып тұр. Болмай бара жатқан соң алғашында «екінші нанның» келісін 450 теңгеден алып тұрдық. «Байқоңыр» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорация сы облыстық бюджеттен бөлінген қаржы арқасында келісі 210 теңгеге дейін түсіріп берді. Оған алғыстан басқа айтармыз жоқ. 

Ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, Жақаев атындағы Күріш шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының көкөніс, бақша дақылдары және картоп бөлімінің жетекші ғылыми қызметкері Қанағат Бегалиевтің сөзінше Қызылорда облысы картоппен өзінөзі бар болғаны 20 пайызға ғана қамтамасыз етеді. Қалғаны Қазақстанның түрлі өңірінен, ТМД елдерінен (Ресей, Қырғызстан) және тіпті Голландия мен Қытайдан әкелінеді. Картоптың басым бөлігі біздің облысқа елдің солтүстік өңірлері мен көрші мемлекеттерден жеткізілетіні ешкімге құпия емес. Жалпы ғалымның пікірімен экономика немесе ауыл шаруашылығы саласындағы кез келген шенеунік келісетіні сөзсіз. Мұны дәлелдеп жатудың да қажеті де жоқ. Жай ғана базарларды аралап, кәсіпкерлер мен «Байқоңыр» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы бағаны тұрақтандыру мақсатында қайдан картоп әкелетінін білсеңіз болды. Мен «Облыс халқын өзімізде өсірілген картоппен кем дегенде 50 пайызға қамтамасыз ете аламыз ба?» деп сұрағанымда, ғалым нақты «иә» деп жауап берді, тіпті одан да көп өндіруге болатынын айтты. Ол үшін не қажет? Осы мәселені қарастырып көрейік. Қызылорда облысында шаруалар жыл сайын 5000-нан аса гектар жерге картоп егеді. Шиелі ауданының Бестам ауылы соңғы жылдары аймақтың бейресми картоп орталығына айналды. Бестамдық дәмді картоптың даңқы облыстан тыс жерлерге де таралып үлгерді. Диқандарды қазіргі бағаның өсуі қуантып отыр. Мысалы, күзде картоптың бағасы бір килограмы 130 теңге болса, қазір ол базарда 350 теңгеге дейін көтерілді. Демек, жертөлелерінде картоп сақтап қалғандар ұтты. Дегенмен, бұл сала облыста өнеркәсіптік деңгейде емес, «жабайы» түрде дамып келеді. Жабайы дегеніміз – шаруалардың тұқымды сертификатсыз алыпсатарлардан сатып алуы, арнайы ауыл шаруашылығы техникасының жоқтығы және барлық жұмыстың әлі де қолмен атқарылуы, бұл – біздің ата-бабаларымыздың жарты ғасыр бұрынғы әдісі. И ә , б і р к е з д е р і о б л ы с т а к а р т о п шаруашылықтарын құруға талпыныстар болды, бірақ, өкінішке қарай, олардың барлығы сәтсіз аяқталды. «Селекциялық картоп сорттарын өсірудің инновациялық әдістерін енгізу және тарату» жобасы картоп өсіруді өнеркәсіптік деңгейге жеткізуге болатындығын дәлелдеуге бағытталған алғашқы қадам болды. Бұл жобаны жүзеге асыру үшін облыстық бюджеттен 19 миллион теңге бөлінді. Осы қаражатқа ғалымдар элиталық тұқым мен бірқатар қосымша материалдар сатып алып, ауыл шаруашылығы техникасын жалға алды, Бестам ауылындағы «Алтын дән» шаруа қожалығында (төрағасы – Қонырат Рахман) бес гектар жерге картоп егіп, өңірде өнеркәсіптік жолмен картоп шаруашылығын дамытуға болатынын дәлелдеуге тырысты. – «Алтын дән» – болашақта өңірдегі алғашқы картоп тұқым шаруашылығы болуы да мүмкін. Біз осы эксперимент арқылы картоп шаруашылығына көбірек көңіл бөлу керектігін көрсеткіміз келді, – дейді Қ.Бегалиев. Шаруа қожалығының төрағасы Қ.Рахман ғалымдармен жұмыс істеу – агроқұрылым үшін үлкен қолдау және баға жетпес тәжірибе екенін атап өтті. Алайда, толыққанды тұқым шаруашылығын құруға бізде қаржы жеткіліксіз. Үлкен қоймалар салып, желдету жабдықтарын орнатып, арнайы ауыл шаруашылығы техникасы мен сапалы тұқымдық материал сатып алу қажет. Ғ а л ы м д а р д ы ң мемлекеттік қолдаумен картоп тұқым шаруашылығын құру ту - ралы пікірі тартымды естілгенімен, оның тез а р а д а жүзеге асатынына сену қиын. Олай дейтін себебіміз Бестамның диқандары, былтыр картоп көлемін қысқартып, қызанақ өсіруге бет бұрған. Қоңырат Рахманның пікірінше картоп өсірудің машақаты көп те, ал пайдасы аздау. Ал қызанақты, маусымында бес алты рет теріп, жақсы табыс тауып жатқандар көп көрінеді. Бұл сөздің жаны бар. Өйткені бір диқан ініміздің 7 гектар қызанақ егіп, одан 16 миллион таза пайда тапқанын көзбен көргенбіз. Иә, біздің аймақ күріш өсіруге маманданған, бұл салада жетістіктеріміз жетерлік. Бірақ болашағымызды да ойлауымыз керек. Ең бастысы – дариядан келетін судың жыл сайын азайып жатқанын ескеруіміз қажет. Бұрынғыдай су мол болмайды. Сондықтан, қаншалықты қиын болса да, ауыл шаруашылығын әртараптандырып, ғылыми жетістіктерге сүйене отырып, ерте ме, кеш пе бұл саланы осы жолмен дамытуға тура келеді.