«Шекарадан асып кеттік» – ғалымдар адамзатқа төнген қауіп жайлы айтты
«Планетааралық шекара» деп атап кеткен шекараның бәрінен өтіп кеттік. Жер бетіндегі тіршілік «аса қауіпті» аймаққа өтті деп мәлімдеді ғалымдар өздерінің баяндамасында. Бұл туралы Euronews басылымы баяндады.
Жаңа зерттеуге сүйенсек, біз ғылым енгізген «планетааралық шекараның» сегіз қағидасының жетеуін бұзып жібердік. Қазір жердегі экожүйе аса қауіпті жағдайда тұр.
Қазір біз планетаның жылыну климатын айтпағанда, табиғи жерлерінен айырылып жатқан «аса қауіпті аймақта» тұрамыз. Бұдан бөлек, жер бетіндегі адамзат тіршілігі де бар.
Әр елден жиналған 40-қа жуық ғалым «қорғаныс қоршаулары» дейтін Жердің экожүйесіне зерттеу жасады. Алғашы рет зерттеуге «әділеттілік» деген көрсеткіш қосылып, ол өзге елдердегі, этностар мен жыныстар арасындағы зиянды шығындардың алдын алуға бағытталды.
Нақты қандай «планетааралық шекаралар» туралы айтып отырмыз?
Зерттеуде сегіз түрлі шекара аталады, оның ішінде: климат, ауаның ластануы, су мен тұщы су қоры бар.
Ауаның ластануы – жалғыз ғана адамзат баласы әлі кесіп өтпеген шекара. Дегенмен мұның қаупі аймақтарда кездеседі.
Климатты алсақ, ол жекелеген адамдардың топтарына үлкен қауіп төндіріп отыр делінген зерттеуде. Зерттеушілер Шығыс Еуропаның түгел аймағынан, оңтүстік Азия, Таяу Шығыс, Оңтүстік-Шығыс Азия, Африка, Бразилияның көп бөлігі, Мексика, Қытай және АҚШ-тың батыстағы бірнеше аймағынан «қауіпті орындарды» анықтаған.
Жер шарының шамамен 3/2 бөлігі қауіпсіз деңгейдегі тұщы су талабына сай келмейді деп отыр ғалымдар.
Баяндамада Париж климаттық келісімінде ел басшылары тіркеген индустрияға дейінгі дәуірмен салыстырғанда 1,5 градус цельсий бойынша бірдей жылыну көрсеткіші қолданылады.
Рокстремнің айтуынша, бүгінгі күні жаһандық жылыну шамамен 1,1 градусқа келді, яғни біз бұл қауіпсіз шекараны әлі кесіп өткен жоқпыз, бірақ бұл адамдар зардап шекпейді дегенді білдірмейді.
Экология денсаулық сақтау профессоры және Джордж Вашингтон университетінің Қоғамдық денсаулық сақтау мектебінің деканы Линн Голдман бұл зерттеуді «өте батыл» деп санайды, бірақ ол үлкен шешімдерді қабылдауға әсер ете қоймайды деп сенеді.
