Өскен өңір Osken-onir.kz ақпараттық агенттігі
» » КЕНТ КӨРКЕЙІП КЕЛЕДІ, ЖАЙҚАЛЫП ЖАСЫЛ ЖЕЛЕГІ

КЕНТ КӨРКЕЙІП КЕЛЕДІ, ЖАЙҚАЛЫП ЖАСЫЛ ЖЕЛЕГІ

Мұхаммед (с.а.с) Пайғамбардың күллі мұсылманды ағаш отырғызуға үндеген мынадай хадисі бар. «Қандай да бір мұсылман ағаш немесе егін ексе, одан адамдар, құрт-құмырсқа мен құстар жеп азықтанса, міндетті түрде өзіне сауап ретінде кері қайтады». Тағы бір өсиетінде: «Бір адам бір ағаш отырғызса, амал дәптеріне отырғызған ағашының жемісіндей сауап жазылады» делінген. Тереңнен түсінетін адам үшін тәлімі мол дүние. Ағаш отырғызу – сауапты амал. Жердің тоңы жібісімен «ағаш отырғызу» акциясы өтеді. «Осынша түп ағаш отырғыздық» деп сүйіншілеп жатамыз. Санды көздегенімізбен сапасы қаншалықты дұрыс? Түрлі акцияны желеу етіп, ағаш отырғызудың қыр-сырына жеткілікті мән беріп жүрміз бе?

«Жүз жылдығыңды ойласаң, ағаш ек». Дәл осы даналық сөз адамзат үшін ағаш отырғызудың маңыздылығын айқындап берген. Адам, жалпы кез келген тірі ағза ауасыз өмір сүре алмайды. Олардың еркін тыныс алуына қажетті оттегіні шығарып, көмірқышқыл газын бойына сіңіретін жасыл желек – ағаш екені мұқым елге мәлім. Адамзаттың қажеттілігін өтеп қана қоймай, экологиялық тұрғыда орасан зор пайда келтіріп отырған жасыл желектің жайқала өсіп, саясын паналаудың өзі ұзақ жылдардың еншісінде екен.
Бүгінде Шиелі кентінің келбетін келісті етіп, жасыл желекке орау мақсатында үздіксіз жұмыстар жүргізілуде. Мәселен, орталық алаң маңы, Иманжүсіп Құтпанұлы ескерткішінің алдына 22 мыңнан астам раушан гүл, живая изгородь, щафран, брисклет, шығысгүл сынды гүлдер мен Яссауи, Бәкіров көшелерінің қас беттеріне 1500 түптен астам терек, тұт, сакура, катальпа көшеттері егілді. Сонымен қатар көркейту-көгалдандыру жұмыстарын тиімді үйлестіру үшін биыл тамшылатып суғару әдісі қолданылуда. Яғни, арнайы био-гумус органикалық тыңайтқышы қосылған су толтырылған бөшкелермен әрбір көшеттің тамырына су берілуде. Бұл арқылы көшеттердің өсімін арттыру көзделіп отыр.
Жасыратын несі бар, қолда бардың бағасына мән бермей, осы бір ағашты қазып әкеліп, қалай болса, солай отырғызып, соңында қурап қалып жатқанын талай мәрте көрдік. Сол үшін жас талды отырғызғаннан кейін оның бой түзеп, жайқалып өсуіне де жағдай жасау қажет. Көшет күтімі жөнінде гидротехник Әлияр Сейітовтен сұрап көрген едік.

– Ағаш отырғызу оңай шаруа емес. Біз әдетте жеміс ағаштарын көктемде отырғызып жатамыз. Бірақ, бұл мезгілде егілген көшет көп күтімді қажет етеді. Яғни, ағаштың тамыр жайып, жерсінуі үшін уақытылы суғару қажет. Әйтпесе, төккен тер еш кетеді. Ал бізде қалай? Аптасына бір-ақ рет су құйылады. Бұл дұрыс емес. Әрине бұл көктемде ағаш егуге болмайды деген сөз емес. Ең бастысы, күтім жасалса болғаны. Жеміс ағаштарын, жүзімді күзде отырғызса, көктемге дейін тамыр жайып, жерсінеді. Күтімді де қажет етпейді. Күзде егілген көшеттердің 99 проценті көгеріп, жеміс береді екен. Ағаш жерсіну үшін оны егуге алдын ала дайындап алу қажет. Биіктігі 1,2-1,5 метр болатын жас ағаштарды таңдаған жөн. Тағы бір айта кетерлігі, көбіне көшетті отын сияқты машинаға артып алып бара жатқанын байқаймыз. Ондай көшеттердің тамыры өліп қалады. Тамыры өлген көшет өне ме?! Негізінен көшеттің тамыры қара немесе қоңыр болса алмау керек. Тамыры ақ көшетті алған дұрыс. Тамыры қарайған көшет өнбейді. Ал біздің жерімізге ең қолайлы ағаштарға мен үйеңкі, ясень, көк терек ағаштарын жатқызар едім. Себебі бұл ағаштардың көлеңкесі салқын, әрі су тапшылығына төзімді болып келеді, – дейді су саласының ардагері.
Асқан жауапкершілік пен қажырлы еңбектің арқасында жайқалған жасыл желекке айналатын ағаш егу мәдениетіне жіті көңіл бөлу қажет-ақ.
Жыл сайын кент пен ауыл аймақта отырғызылатын ағаштарды уақытылы суару мен күту кемшін түсіп жатады. Тек, есепте ғана ол жерлерде «пәленбай түп ағаш отырғызылды» деп көрсетіледі.
«Атаңнан мал қалғанша, тал қалсын» деген даналық сөзі адамға байлықтан гөрі, жасыл желектің пайдасаның орасан зор екендігін көрсетеді. Жанға сая жайқалған ағаш, дертке дауа жеміс ағаштарын еккен адамның төбесінен нұр жауып тұрады деген сенім де қоса бар. Кез келген жерге көрік беріп қана қоймай, экологиялық тұрғыда да маңызды рөл атқарады.

– Жыл сайын көркейту-көгалдандыру жұмыстары аясында кент аумағы 3 аймаққа бөлінді. Соған сәйкес орталық алаңға, көшелер бойына, аллеялар мен скверлерге саялы көшеттер және гүлдер отырғызу, оларды суару, күтіп баптау жұмыстары кіреді. Биыл аудан орталығының басты көшелері И.Әбдікәрімов атындағы көшеге 2100 түп көшет, Самара-Шымкент жолына 4700 ағаш, А,Яссауиге 1800 көшет отырғызылды. Бүгінгі таңда 85 пайызы алып тұр. Ал Дәулеткерей, С.Сейфуллин, Ш.Бәкіров көшелеріне 489 түп ағаш, Ы.Жақаев саябағына көшеттер мен жеміс ағаштары, қаламшалар егілді. Қазіргі таңда күтіп, баптау жұмыстары үздіксіз жүргізілуде, – дейді жауапты мамандар.
Иә, бұл цифрлардың артында қаншама мемлекеттік қызметкердің маңдай тері мен Шиеліні көркейтуді мақсат тұтып, ел-халыққа адал қызмет етуді көздеген аудан басшысының тәжірибесі жатыр. Түсініп, білген адамға қаншама қаржыны ауданға әкеліп, оны орын-орнымен жоспарлы түрде жұмсау да үлкен жауапкершілік пен тәжірбиені талап ететіні хақ.
«Еліңнің ұлы болсаң, еліңе жаның ашыса, азаматтық намысың болса, мемлекетіңнің нығайып көркеюі үшін еңбек ет. Жердің де, елдің де иесі екеніңді ұмытпа» деген тәмсілді алға тартып, туған жерге еңбек сіңіруді алдымен ағаш егуден бастаған дұрыс. Әр отырғызған тал еселеніп қайтатын ырзық-несібе екенін де қаперден шығармаған абзал.
– Ағаш отырғызу тек көріктендіру үшін ғана қажет емес. Ертеректе ағашты жол бойына қар ұстап қалу мақсатында отырғызатын. Бүгінде сол шаруаны жоспарлы түрде жолға қою керек. Жалпы жерге түскен дәнге де, жас баладай күтім қажет. Атадан қалған ізгілікті үрдісті жалғастыру әр адам үшін парыз, – дейді кент тұрғыны Күләш Мырзаева.

Қоса кеткен жөн, бүгінде Шиелі кенті және ауылдық округтерде «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында жаппай сенбілік жұмыстары ұйымдастырылуда. Тазалық жұмыстарына мекеме, кәсіпорын қызметкерлері мен аудан тұрығындары, ерікті жастардан құралған 700-ден астам азамат қатысып, 18 дана техника жұмылдырылған. Аудан орталығында өткен сенбілік жұмыстарын аудан әкімі Нұржан Сәбитұлы Ахатов та аралап көріп, ортақ мақсатқа жұмылған азаматтарға алғысын айтты.
Сенбілікте көшелер мен саябақтардағы қоқыстар тазартылып, күл-қоқыстар белгіленген орындарға шығарылды. Сондай-ақ аталған акция аясында көшелер, аллеялар мен саябақтарда, су айдындарында жабайы шөптер шабылып, тазартылды.
Құранның бір аятында «Кімде-кім бір тал егіп, оның жемісінен адам немесе Алла Тағаланың жаратқандарынан біреуі жесе, ақиқатында ол адам үшін бұл бір садақа» делінген. Сауабы мол іске адамдық парызбен үлес қоссақ, еліміздің гүлденуіне деген перзенттік борышымызды ақтаған болар едік.  

Сұлушаш МАДИЯРОВА
16 шілде 2024 ж. 155 0

PDF нұсқалар мұрағаты

№97 (9261)

06 желтоқсан 2024 ж.

№96 (9260)

03 желтоқсан 2024 ж.

№95 (9259)

01 желтоқсан 2024 ж.

Жаңалықтар мұрағаты

«    Желтоқсан 2024    »
ДсСсСрБсЖмСбЖс
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031