«Самокат» мінгендер тізгінді тежейді

Кеше Сенат спикері Мәулен Әшімбаевтың төрағалығымен Палата отырысы өтті. Жиын барысында электр самокатқа және сұйытылған газға қатысты заң жобалары талқыланды.

Атап айтқанда, Сенат депутаттары «Қазақстан Респуб­ликасының кейбір заңнамалық актілеріне жол жүрісін ұйым­дастыру мәселелері бойынша өзге­ріс­тер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарап, мақұлдады. Осы заң арқылы «шағын электр кө­лігі құра­лы», «электр само­кат» ұғымдары енгі­зі­леді. Он­да аталған көлік түр­лері­нің техни­калық сипаттамалары көрсетіледі, пайдалану тәртібі құқықтық тұрғы­дан рег­ламент­теледі. Құжат жөнінде де­пу­­тат Евгений Больгерт баяндама жасады.

«Заң жобасының негізгі мақ­саты – қолданыстағы құқықтық олқылықтарды жою және шағын электр көліктерін, сондай-ақ электр самокаттарын пайдалану мә­селелерін заңнамалық реттеу. Бұдан бөлек, заң жобасында көлік құралдарын мем­лекеттік тіркеу туралы куә­ліктерді, жүргізуші куә­ліктерін және мемлекеттік тіркеу нөмір­лік белгілерін дайын­­­­дауға мем­лекеттік монополия ен­гізіледі», деді Е.Больгерт.

Заң жобасына сәйкес, «элек­трондық самокат» ұғымына ең жоғары конструк­тивтік жылдам­дығы сағатына 25 километр­ден аспайтын көлік құралы ене­ді. Сондай-ақ оған арнайы қоз­ға­лыс орны белгіленбек. Мәсе­лен, жолдың жүріс бөлігінің оң жақ шеті бойынша электр самокаттардың жүруіне жол беріледі. Бірақ жүргізуші 18 жас­қа толуға міндетті.

«Кез келген санаттағы көлік құралын басқару құқығына жүргізуші куәлігі талап етіледі. Түймеленген шлем кию қажет. Ал қараңғы түскен уақытта бас­­қа көлік құралдарының жүр­гі­зушілеріне көрінуді қам­тамасыз ететін жа­рық шағы­лыстыратын зат болуға тиіс. Электр самокатына тротуар немесе жаяу жүргіншілер жолымен саға­тына 6 км аспайтын жыл­дам­дықпен жүруіне рұхсат бері­леді. Шағын электр көлік құрал­дары мен электр самокаттары жүргізушілерінің құқықтары мен міндеттері белгіленеді.
Бұдан бөлек, басқа құзыретті органда тіркелген көлік құрал­дарының «Жол қозғалысы ту­ралы» Заңда көзделген та­лап­тарға сәйкестігін тексеру үшін ішкі істер органдары қызметкерлерінің көлік құрал­дарын тоқтатуының негіздерін белгілейтін түзетулер енгізілді», деді Е.Больгерт.

Бұл қыз­мет түрле­рін жүзе­ге асыру құқы­ғы Ішкі істер министрлігі жанын­дағы шаруа­шылық жүргізу құ­қы­ғындағы Республикалық мем­лекеттік кә­сіпорынына беріледі.

«Бұл заң – жолда жүру са­ла­сын­­дағы заңнаманы одан әрі жетілдіру мақса­тымен әзір­ленді. Атап айтқанда осы заң аясында көліктің жаңа түр­лерін пайда­ланудың құқықтық негіздері мен жалпы шарттары айқындалады. Сондай-ақ электр самокат жә­не ша­ғын электр көліктерін жүр­­гізушілердің құқықтары мен міндеттері бекітіледі. Ал­да­ғы уақыт­та мақұлданған заң аза­маттардың жолдағы қауіп­сіз­дігін қамтамасыз етуге оң үлесін қосады деп сенеміз», деді заң жобасы туралы пікір білдірген Мәулен Әшімбаев.

Сонымен қатар Палата оты­ры­сында «Қазақстан Респуб­ликасының кейбір заңнама­лық ак­тілеріне сұйытылған газ айналымын реттеу және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәсе­лелері бойынша өзгерістер мен толық­тырулар енгізу туралы» заң жобасы екі оқылымда қаралып, мақұлданды. Құ­жат жөнінде баяндама жасаған депутат Сүйін­дік Алдашев бірқатар жаңа­шылдыққа тоқталды.
«Бірінші, жеткізу жоспары шеңберін­де сұйытылған мұ­най газын бөлшек саудада өт­кізудің шекті бағаларын мем­лекеттік реттеу белгіленеді. Бұл ретте, жеткізу жоспары шең­­­­берінде тауарлық газды не­месе сұйытылған мұнай газын өт­­кі­зетін тұлғалар үшін белгі­лен­ген шекті бағадан асып кетуге жол бермеу туралы міндеттеме қарастырылған.

Екінші, жеткізу жоспары шең­берінде сұйытылған мұнай газын бөлу тетігі өз­гереді. Мәселен, Энергетика министрлігі тиісті ақпараттық жүйе арқылы өзі айқындайтын тәртіппен жеткізу жоспарын қалыптастырады. Жер­­­гілікті атқарушы органдар Энергетика ми­нис­трлігі ай­қын­­­дайтын тәртіппен жеткізу жос­­­пары шеңберінде бөлінген сұйы­тылған газ көлемдерін бө­луді бекітеді. Сұйытылған мұ­най газын өндірушілер мен мен­шік иелері сұйы­тылған газ­дың жеткізу жоспарын орын­дау­ға және бөлінген көлемін тара­туға міндетті. Жеткізу жос­пары шеңберінде өткізілетін сұйы­тылған мұнай газын сатып алу құқығына газ толтыру стансала­ры мен пункттерінің, топтық ре­зер­вуарлық қондыр­ғылардың, ав­­тогаз құю станса­ларының ие­ле­рі, сондай-ақ өнер­кәсіптік тұты­­ну­шылар ие болады», деді С.Алдашев.
Үшіншіден, сұйытылған газды өндірушілер үшін сұйы­тылған газды тек өзінің құю эстакада­ла­ры арқылы көтерме сатуды жү­зеге асыру міндеті белгілен­бек. Депутаттың айтуынша, тиіс­ті инфрақұрылымды дайындау­ды талап ететін бұл норма 2024 жылғы 1 шіл­деден бас­тап қол­данысқа енгізіледі. Сұйы­тыл­ған газды сатып алу құ­қы­ғы бар тұлғалар үшін де тиіс­ті шек­теулер белгіленеді. Осы­лай­ша, бір газ толтыру станса­сын бір уақытта екі және одан да көп тұлғаның пайдалануы­на тыйым салынады. Бұдан бас­қа, газ толтыру стансалары мен пункттерінің иелері үшін сұйы­тылған газды сақтау, төгу және құю жөніндегі өндірістік нысандарын үшінші тұлғаларға беру мүмкіндігі алынып тасталады.

«Төртінші, тұрмыстық баллондарды пайдалану кезінде қауіп­сіздікті қам­тамасыз ету мақ­са­тында оларға газ құю тек газ толтыру стансалары мен пункт­терінде рұқсат етіледі. Бе­сін­ші, заң жобасында тұрғын үй-ком­му­налдық шаруашылық саласында бірқа­тар өзгерістер ұсынылады.

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес 2023 жылғы 1 шілдеден кейін көппәтерлі тұр­ғын үйлерді басқару нысанда­рының бірі ретінде пәтер иелері кооперативтерін қалдыру бөлі­гінде түзетулер көзделген. Соны­мен қатар табиғи монополиялар субъектісінің желілеріне қосы­луға техникалық шарт­тардың қолданылу мерзіміне шектеу қойылады және беру мерзімдері ұлғайтылады», деді С.Алдашев.

Мұндағы нормалар негізінен сұйы­­тыл­ған мұнай газының айналымын рет­теу жөніндегі қол­даныстағы заңна­ма­ны же­тілдіруді көздейді. Бұдан бас­қа, аталған құжат үй-жайлардың иеле­рі коопе­ративтерінің қыз­метін сақ­тап қалуға байла­нысты тұрғын үй-комму­нал­дық шаруашылығы саласын жетілдіру жөніндегі мәселелерді де қарастырады.

«Заң газ және газбен жабдық­тау сала­сында туындаған қоғам­дық қатынас­тарды қосым­ша реттеу үшін әзірленді. Құжаттағы ере­же­лер сұйытылған газбен жабдықтау жүйесінің ашықты­ғын қамтамасыз етеді. Заң аясында кондоминиум объектісін басқарудың жекелеген мәселе­лерін реттеуге арналған нормалар да бар. Алдағы уақытта заң осы саладағы мәселелерді оң шешуге ықпал етеді деп сенеміз», деді Сенат төрағасы.

Одан бөлек, Палата отырысында сенаторлар депутаттық сауал­дарын жолдады. Серік Өте­шов еліміздегі ішкі көші-қон мәсе­лелеріне және бұл бағыттағы мемлекеттік бағдарламалардың олқы тұстарына назар аудар­ды. Бекболат Орынбеков наша­қорлыққа және есірткі саудасына қарсы күрес мәселесіне тоқталды.

Ләззат Рысбекова елімізде өнді­рі­ле­тін газды қайта өңдеу, сол арқы­лы ішкі нарықты қамта­масыз ету мә­селесін шұғыл ше­шудің маңыз­ды екенін мәлім­деді. Геннадий Шипов­ских қорғаныс-өнеркәсіп кешені кә­сіп­­орындарының басым бөлігі қазіргі таңда жекеменшікке өтіп кеткеніне алаң­даушылық білдірді. Амангелді Нұғ­манов Ауған соғысына қатысқан отан­дастарымыздың әлеуметтік жағ­дайын жақсартуға қатысты сауал жолдады.

Сенатор Нурия Ниязова Қа­зақстан халқы Ассамблеясының этно-мә­дени бірлес­тіктер гранттар алу конкурсына қатыса алмайтынын айтып, осы бағытта бір­қа­тар ұсыныс жасады. Депутат Жанна Асанова Қазақстанда әскери қызметшілерге арналған жеке қорғану құралдарына атыс сынақтарын жүргізу үшін аккредиттелген зертхананың жоқ екенін атап өтті. Ал Сергей Ершов елдегі өрт сөндіру бө­лім­шелерінің жартысына жуығы мем­ле­кеттік емес екеніне нара­зы­лығын білдірді.